The Noble Qur'an Encyclopedia

المر [1] ، دا د هغه (الهى) كتاب اّيتونه دي، او څه چې د خپل رب له خوا درته نازل شوي، هغه حق دي خو زياتره خلك باور نه كوي.

الله هماغه ذات دى چې اسمانونه يې بې ستنو پورته كړي چې تاسو يې (خپله) وینئ، بيا پر (خپل) عرش پورته شو او لمر او سپوږمۍ يې تابع كړي دي، دا ټول تر يوې ټاكلې مودې پورې چليږي او هماغه دا كارونه سمبالوي، هغه په تفصيل سره خپل دلايل بيانوي د دې لپاره چې تاسو له خپل رب سره په مخامخ کېدلو يقين وكړئ.

او دى هماغه ذات دى چې دا زمكه يې غوړولې ده او غرونه او سيندونه يې پكى پيدا كړي، او د هر ډول مېوو جوړې يې پكې پيدا كړې، په ورځې باندې شپه راخپروي، بې شكه په دې كې د هغو خلكو لپاره خامخا نښې دي چې فكر كوي.

او په زمكه كې يو بل سره نښتې بېلا بېلې سيمې دي، او د انګورو باغونه، كښتونه، او د كجورو ونې چې ځينې له يوه بېخه او ځينې له ځانګړو بيخونو دي چې دا ټولې له يو ډول اوبو خړوبېږي خو په خوراك كې يې ځينې پر ځينو غوره ګرځوو، بې شكه په دې كې د هغو خلكو لپاره چې عقل كاروي خامخا سترې نښې دي.

او كه ته حيرانېږې نو د هغوى لا دا وينا د حيرانتیا وړ ده چې: كله موږ خاورې شو نو اّيا خامخا بېرته نوي پيدا كېږو؟! دوى هغه خلك دي چې په خپل رب كافر شوي او همدوى دي چې د (اور) امېلونه به يې غاړو كې وي او دوى دوزخيان دي چې تل تر تله پكې اوسېدونكې دي.

او دوى له تا نه تر نېكۍ مخكې بدي په تلوار غواړي، حال دا چې له دوى مخكې هم عذابونه (او مثالونه يې) تېر شوي او بې شکه ستا رب پر خلكو د هغوى د ظلم سره هم د بخښنې څښتن دى او بې شکه ستا رب سخت سزا وركوونكى (هم) دى.

او وايي هغه کسان چې کافران شوي: ولې د خپل رب له لورې څه نښه پرې نازله نه شوه؟ خبره دا ده چې ته خو يوازې وېروونكى يې او د هر قوم لپاره يو لارښود دى.

الله ښه پوهېږي د هرې ښځينې په هغه بار چې اخلي يې او پر هغه چې رحمونه يې كموي او زياتوي او هر څه له هغه سره په ټاكلې اندازه دي.

په پټ او ښكاره پوه، ستر او لوړ دى.

هغه ته برابره ده كه تاسو نه څوك په ورو ورو خبره كوي، كه په زوره او څوك چې د شپې پټېدونكى دى او كه د ورځې روان دى.

هغه (انسان) لره وړاندې وروسته څارونكي وار په وار راتلونكي پريښتې دي چې د الله په امر يې ساتنه كوي، بې شكه الله تر هغه د يو قوم حالت نه بدلوي څو چې هغوى خپل اوصاف نه وي بدل كړي، او كله چې الله كوم قوم ته د بدۍ اراده وكړي نو بيا يې بېرته ګرځېدل نشته او نه بيا د هغوى لپاره پرته له هغه څوك ملګرى.

دى هماغه ذات دى چې برېښنا درښايي له وېرې او هيلې لپاره او درنې وريځې راپورته كوي.

يوه پرېښته (رعد) له ستاينې سره د هغه پاكي بيانوي او نورې پرېښتې يې له وېرې (پاكي وايي) او تندرونه راليږي نو چا ته يې چې خوښه شي پرې غورځوي يې په داسى حال كې چې دوى د الله په اړه شخړې كوي او د هغه سزا او نيول ډېر سخت دي.

همغه ته بلنه وركول حق دي، پاتې شوې هغه نورې هستۍ چې دوى ورته له هغه پرته بلنه وركوي، هغوى د دوى د دعاګانو هيڅ ځواب نشي وركولى، هغو ته بلنه وركول خو داسې دي لكه څوك چې اوبو ته لاس اوږد كړي او ورنه وغواړي چې راشئ زما خولې ته، په داسې حال كې چې اوبه هغه ته رسېدونكې نه دي. كټ مټ همدغه شان د كافرانو دعاګانې هم هېڅ شى نه دى، مګر يو بې هدفه باطل كار دى.

او هماغه الله ته سجدې كوي څوك چې په اسمانونو او زمكه كې دي په خوښه او ناخوښه او د هغوى سيوري (هم) په سهار او ماښام كې.

ورته ووايه: د اسمانونو او زمكې رب څوك دى؟ ووايه: الله دى. ورته ووايه ښه نو آيا له هغه پرته مو ځانته داسې دوستان نيولي دي چې هغوى خپله د ځان لپاره د ګټې او تاوان واك نه لري، ورته ووايه: آيا ړوند او بینا (لیدونکی) سره برابر دي؟ يا ترږمۍ او رڼا سره برابرې دي؟ او كنه دوى الله سره داسې شريكان ټاكلي چې د هغه په شان پيدايښت دوى هم كړى نو د پيدايښت خبره پر دوى ګډه وډه شوې، ووايه: الله د هر شي خالق او هماغه يو برلاسی دى.

له اسمانه یې اوبه وورولې او خوړونه د خپل ‌‌‌ډکون په انداز وبهیدل، بيا سيلاب ځګ پورته راواخیست، او پر هغو شیانو چې خلک د ګاڼې یا څه سامان په لټون اور پرې بلوي هم دغه شان ځګ وي، همدغسې الله حق او باطل بیانوي، نو کوم چې ځګ دی هغه بې ګټې له منځه ځي او کوم چې خلکو ته ګټه رسوي، هغه په زمکه کې پاتېږي، الله همدغه شان مثالونه بیانوي.

كومو خلكو چې د الله بلنه منلې ده هغو لپاره ښېګڼه ده او چا چې نه ده منلې، كه هغو لره د زمكې ټول شته او ورسره هغومره نور وي خامخا به يې (د ځان ژغورنې لپاره) فديه وركړي، دوى هغه خلك دي چې بد حساب ورته ټاكل شوى او استوګنځى يې جهنم دى او هغه ډېر بد د اّرام ځاى دى.

اّيا نو هغه څوك چې پوهيږي چې كوم كتاب تا ته د خپل رب له لوري نازل شوى (بالكل) حق دى، د هغه چا په شان دى چې هغه ړوند وي، خبره دا ده چې پند خو يوازې هوښياران اخلي.

هغوى چې الله سره كړى لوظ پوره كوي او (هغه) تړون نه ماتوي.

او هغوى چې هغه اړيكې ټينګوي چې الله يې د ټينګولو امر كړى او له خپل ربه ډاريږي او له بد حسابه وېره لري.

او هغوى چې صبر كوي د خپل رب د رضا په لټون او لمونځ كوي او پټ او ښكاره له هغې روزي نه لګښت (خيرات) كوي چې موږ وركړې ده او د بدۍ مخنيوى په نېكۍ سره كوي، د همدې خلكو لپاره د آخرت كور دى.

د تل اوسېدلو جنتونه چې هم به دوى ورننوځي او هم به يې له پلرونو، ښځو او اولادې څوك چې صالحان وي او پرېښتې به هم له هرې دروازې ورننوځي.

پر تاسو دې سلامتيا وي چې صبر مو وكړ، نو څه ښه دى دغه د اخرت كور.

او هغوى چې الله سره كړى لوظ له ټينګولو وروسته هم ماتوي او هغه اړيكې شلوي چې الله يې د ټينګولو امر كړى او پر زمكه فساد كوي، د هغوى لپاره لعنت او د هغوى لپاره د اخرت ناكاره كور دي.

هر چا ته چې الله وغواړي روزي یې پراخوي او تنګوي، او هغوى (كفار) د دنيا په ژوند خوشاله شوي حال دا چې د دنيا ژوند د اخرت په مقابل كې له يوې ناچيزې متاع پرته بل هېڅ شى نه دى.

او هغه كسان چې كافر شوي وايي ولې پر ده باندې كومه نښه د خپل رب له لوري نده نازله شوې؟ ورته وايه چا ته چې الله یې وغواړي بې لارې كوي يې او خپل لور ته د ورتللو سمه لار هغه چا ته ښايي چې ده ته ورګرځېدلى وى.

هغوى چې ايمان راوړى او د الله په يادولو يې زړونه ډاډه شوي خبردار اوسئ چې زړونه خو د الله په ياد ډاډه كيږي.

چا چې ايمان راوړى او سم كارونه يې كړي هغوى لره نېكمرغي او د استوګنې ښه ځاى دى.

همدارنګه ته مو يو داسې ولس ته پېغمبر لېږلى يې چې له دوى مخكې ډېر قومونه تېر شوي، تر څو هغه (پيغام) ورباندې ولولې چې تا ته مو وحې كړى، حال دا چې دوى په رحمٰن ذات كافران شوي دي. ورته ووايه هماغه زما رب دى، له هغه پرته بل معبود نشته، پر هغه مې بروسه كړې او هماغه لور ته مې ورګرځېدل دي.

او كه يو داسې قراّن (نازل شوى) وى چې غرونه پرې خوځېدلي وى يا زمكه پرې څيرې شوې وی، يا مړي پرې غږېدلي وى، بلكې ټوله واكمني الله لره ده آيا نو مومنان ناهيلى شوي نه دي چې كه الله غوښتي وى نو خامخا به يې ټولو خلكو ته هدايت كړى و؟ او هغه خلك چې كافران شوي تل به يې د خپل عمل په وجه (يو نه) يو آفت ورباندې راپرېوځي يا به يې (چېرته) د كور خواته را نازليږي، تر هغو چې د الله ژمنه راورسيږي بې شکه الله د خپلې ژمنې مخالفت نه كوي.

او له تا څخه مخكې هم په (ډېرو) پېغمبرانو ملنډې وهل شوې دي خو ما كافرانو ته مهلت وركړى، بيا مې رانيولي دي نو ګوره چې زما سزا (وركول) څنګه وو؟

آيا نو هغه ذات چې د هر كس د لاس ته راوړنې پر سر ولاړ دى (د باطل معبود په شان دى؟) او دوى له الله سره شريكان نيولي، ووايه: نومونه يې واخلئ، آيا په يو داسې څه يې خبروئ چې هغه په (خپله) زمكه كې ترې نا خبره دى او كه دا هسې په ظاهره يوه وينا ده؟ بلكې كافرانو ته يې خپله دوکه (چل ول) ښايسته كړى شوى او له (سمې) لارې ايسار كړى شوي دي او هغه چې الله يې بې لارې كړي نو بيا د هغه څوك لارښوونكى نشته.

هغوى لره په دنيايي ژوند كې هم عذاب او د آخرت عذاب خو خامخا ډېر سخت دى او دوى لره به د الله له عذابه هيڅوك ژغورونكى نه وي.

د هغه جنت مثال چې له پرهیزګارانو سره يې ژمنه شوې، (داسې دی) چې ويالې به يې ترې لاندې بهيږي، مېوې به يې هم همېشنۍ وي او سيورى يې هم، همدا د هغو كسانو انجام دى چې تقوى يې كړې خو د كافرانو انجام اور دى.

او هغوى ته مو چې كتاب وركړى په هغه څه خوښيږي چې تا ته نازل شوي او بېلا بېلو ډلو كې داسې كسان شته چې ځينې (احكام) يې نه مني. ورته ووايه: زه خو ايله په دې ګومارل شوى يم چې يوازى د الله عبادت وکړم او شريك ورسره ونه نيسم، د هغه لور ته بلنه كوم او د هماغه لور ته مې ورستنېدل دي.

او همدغه شان پر تا مو هم دغه عربي فرمان نازل كړى او كه وروسته له هغه چې تا ته له دې پوهنې هم څه راغلي دي، بيا هم د هغوې په هوسونو پسې لاړ شې نو بيا به تا لره نه له الله نه څوك (بچ كوونكى) ملګرى وي او نه كوم ساتونكى.

او له تا څخه مخكى مو هم پېغمبران لېږلي وو او هغوى ته مو هم مېرمنې او اولادې وركړې وې، او هيڅ كوم رسول ته هم دا واك نه و چې د الله له حكمه پرته يې كومه نښه راوړې واى د هر وخت لپاره يو كتاب (يا يو حكم) دى.

الله چې څه غواړي هغه له منځه وړي او څه ثابت پاتې كوي او هماغه سره د كتاب اصل دى.

او كه څه نا څه هغه عذاب چې دوى سره يې ژمنه كوو ستا په ژوندانه دروښايو او يا دې (ترې مخكې) وفات كړو نو پر تا خو يې تبليغ او پر موږ حساب كول دي.

آیا نه ګوري چې موږ دغې سيمې ته ورځو او له څنډو يې وركموو؟ او الله حکم كوي، هيڅوك يې د حكم بېرته ګرځوونكى نشته او هماغه زر حساب كونكى دى.

او له دوى مخكې چې څوك وو هغوى هم فريبونه چلولي دي خو (په اصل كې) ټول تدبير الله لره دى، هغه ته معلومه ده چې هر څوك څه ترلاسه كوي او دغه منكران به زر وپوهيږي چې د آخرت ښه انجام به د چا وي.

او هغوى چې كافر شوي وايي ته خو پېغمبر نه يې، ورته ووايه: زما او ستاسو تر منځ د شاهد په توګه الله بس دى، او هغه څوك چې هغه سره د كتاب علم دى.