The Noble Qur'an Encyclopedia

[ای کافران، لحظۀ وقوع قیامت و] فرمانِ الله [برای عذابتان] نزدیک شده است؛ پس برای [رسیدنِ] آن شتاب نکنید. او منزّه است و از چیزهایی که با وی شریک می‌سازند برتر است.

[الله] به فرمان خویش فرشتگان را با وحی بر هر ‌یک از بندگانش که بخواهد نازل می‌کند [با این پیام] که: «[ای پیامبران، مردم را از شرک به الله] بیم دهید [و به آنان بگویید که] معبودی [به‌حق] جز من نیست؛ پس [ای مردم،] از من پروا کنید».

او تعالی آسمان‌ها و زمین را به‌حق [و هدفمند] آفرید [و] از چیزهایی که [با وى‌] شریک مى‌سازند برتر است.

[الله] انسان را از نطفه‌ای آفرید و ناگهان او ستیزه‌گری سرسخت و آشکار شد.

و چهارپایان را برایتان آفرید که در آنها پوشش [گرم] و منافع [دیگری] است و از [گوشت برخی از] آنها می‌خورید.

و در آنها زیبایى [و شكوه‌] برایتان است، آنگاه كه [آنها را شامگاهان] از چَرا بازمى‌آورید و [بامدادان] برای چَرا [به صحرا] مى‌فرستید.

[آنها] بارهاى سنگین شما را [از شهری] به شهرى [دیگر] مى‌بَرند كه [اگر چنین نمی‌کردند،] جز با زحمتی جانکاه نمى‌توانستید به آنجا برسید. به راستی که پروردگارتان دلسوز و مهربان است.

و اسبان و قاطِران و خران را [نیز آفرید] تا بر آنها سوار شوید و [نیز برایتان مایۀ] تجمل [است] و چیزهایی می‌آفریند که نمی‌دانید.

بر الله است که راهِ راست [= اسلام] را [به بند‌گانش بنمایاند] و برخی از آن [راه‌ها] بیراهه است؛ و اگر [الله] می‌خواست، همۀ شما را هدایت می‌کرد.

او همان ذاتی است که آبی از آسمان فروفرستاد که آشامیدنیِ شما از آن است و [گیاه و] درختی كه [چهارپایان خود را] در آن مى‌چرانید [نیز] از آن [آب] است.

[الله] به وسیله آن، كِشت و زیتون و درختان خرما و انگور و همه نوع محصولات [و میوه‌های دیگر] برایتان مى‌رویانَد. به راستی که در اینها براى مردمی که می‌اندیشند نشانه‌اى [از قدرت پروردگار] است.

و شب و روز و خورشید و ماه را به خدمتتان گماشت؛ و ستارگان [نیز] به فرمانش در خدمت [انسان] هستند. بی‌تردید، در این [آفرینش،] برای مردم كه خردورزی می‌کنند نشانه‌ای [از قدرت پروردگار] است.

و آنچه را که در زمین به رنگ‌های گوناگون برایتان آفرید [نیز به خدمت شما گماشت‌]. بى‌تردید، در این [امور،] براى مردمى كه پند مى‌گیرند، نشانه‌اى [از قدرت پروردگار] است.

اوست كه دریا را به خدمتتان گماشت تا از [صیدِ] آن، گوشت تازه بخورید و زیورى [همچون مروارید و مرجان] از آن بیرون مى‌آورید که می‌پوشید؛ و کشتی‌ها را در آن [دریا] مى‌بینى كه [امواج را] مى‌شكافند تا شما از فضل [و بخشش] الله بهره‌مند گردید و باشد كه سپاس گزارید.

و کوه‌های استوار [و محکمی] در زمین درافکند که مبادا شما را بلرزاند و جویبارها و راه‌ها[یی پدید آورد] تا [بدون گم‌شدن،] راه خود را بیابید.

و نشانه‌هایى [برای یافتن مسیرها در طول روز آفرید] و توسط ستاره[ها نیز در شب] راه‌یابی مى‌كنند.

آیا آن ذاتی که می‌آفریند همچون کسی است که [هیچ] نمی‌آفریند؟ آیا پند نمی‌گیرید؟

اگر [بخواهید] نعمت[های] الله را بشمارید، نمی‌توانید آنها را به شمارش درآورید. بی‌تردید، الله آمرزندۀ مهربان است.

و الله آنچه پنهان می‌کنید و آشکار می‌سازید، [همه را] می‌داند.

و آنهایی را که [مشرکان] به جای الله [به یاری و دعا] می‌خوانند، چیزی را نمی‌آفرینند و خود آفریده می‌شوند.

[این معبود‌ها در حقیقت،] مُرده‌اند نه زنده؛ و خود نمی‌دانند که چه هنگام برانگیخته می‌شوند.

معبود شما، معبودی یگانه است؛ و کسانی‌ که به آخرت ایمان ندارند، دل‌هایشان انکارکننده[ی حق] است و خود متکبرند.

قطعاً الله آنچه را پنهان می‌کنند و آشکار می‌سازند [همه را] می‌داند. بی‌تردید، او متکبران را دوست ندارد.

هنگامی که به آنان گفته می‌شود: «پروردگارتان چه چیزی نازل کرده است؟» می‌گویند: «افسانه‌های [خیالی] پیشینیان».

[همچنان در کفر می‌مانند] تا روز قیامت، [هم] بارِ گناهان خود را به تمامی بر دوش کشند و [هم بخشی] از بارِ گناهان کسانی را که از روی نادانی [و تقلید] گمراهشان کرده‌اند. هان! چه بد است آنچه بر دوش می‌کشند!

در حقیقت، کسانی که پیش از آنان بودند [نیز] نیرنگ [و بداندیشی] کردند؛ اما فرمان الله دررسید که بنیادشان را از اساس برانداخت و سقف بر سرشان فرو ریخت و از [همان] جایی که گمان نمی‌کردند عذاب دامنگیرشان شد.

سپس روز قیامت، [الله با عذابی دردناک،] آنان را خوار می‌سازد و می‌فرماید: «کجا هستند شریکان من که دربارۀ آنان [با پیامبران و مؤمنان] ستیز می‌کردید؟» کسانی که به آنان علم داده شده است [= علمای ربانی] می‌گویند: «امروز خواری و عذاب، نصیب کافران است».

[همان] کسانی ‌که فرشتگان [عذاب،] در حالی‌ جانشان را می‌گیرند که [به سبب شرک در دنیا] به خود ستم کرده بودند. [آنان در هنگام مرگ] سرِ تسلیم فرود می‌آورند [و می‌گویند:] «ما هیچ [کارِ] بدی نمی‌کردیم». آری، مسلماً الله به آنچه می‌کردید داناست.

پس، از دروازه‌های دوزخ وارد شوید [که] جاودانه در آن خواهید بود؛ و به راستی، جایگاه گردنکشان چه بد است‌!

و به کسانی‌ که پرهیزگاری کردند گفته می‌شود: «پروردگارتان [بر پیامبر] چه چیز نازل کرده است؟» آنان می‌گویند: «خیر [و نیکوییِ بسیار]». براى كسانى كه در این دنیا نیكى كرده‌اند، [پاداش‌] نیكویى است و قطعاً سراى آخرت بهتر است؛ و به راستی، چه نیكوست سراى پرهیزگاران!

[جایگاهشان،] باغ‌هایی [از بهشت] جاودان است که به آن وارد می‌شوند. از زیر [درختان] آن جویبارها جاری است [و] در آنجا هر چه بخواهند برایشان [فراهم] است. الله پرهیزگاران را اینچنین پاداش می‌دهد.

[همان] كسانى كه فرشتگان در حالى جانشان را مى‌ستانند كه [از آلودگیِ کفر و گناه] پاكند [و به آنان‌] مى‌گویند: «درود بر شما. به [پاداش‌] آنچه می‌کردید [اینک] به بهشت درآیید».

آیا [کافران] جز این انتظار دارند که فرشتگان [برای قبض روح] به سراغشان بیایند یا فرمان پروردگارت [برای عذابشان] بیاید؟ کسانی ‌که پیش از آنان بودند [نیز] چنین می‌کردند و الله به آنان ستم نکرد؛ بلکه آنان خود به خویشتن ستم می‌کردند.

پس [كیفر] بدی‌هایی كه مرتکب شده بودند گریبانگیرشان شد و آنچه که آن را مسخره مى‌كردند آنان را فروگرفت.

و کسانی‌ که شرک ورزیدند گفتند: «اگر الله مى‌خواست، نه ما و نه پدرانمان چیزى را غیر از او عبادت نمی‌کردیم و چیزى را جز به [خواست و فرمان] او حرام نمى‌كردیم». كسانى كه پیش از آنان بودند نیز چنین کردند؛ پس آیا پیامبران وظیفه‌ای جز رساندن آشكار [وحی] دارند؟

یقیناً ما در هر امتی، پیامبری را [با این پیام] برانگیختیم که: «الله یکتا را عبادت کنید و از طاغوت [= معبودان غیر الله] دوری کنید». الله برخی از آنان را هدایت كرده است و برخی از آنان نیز سزاوار گمراهى شدند. پس در زمین بگردید و بنگرید که سرانجامِ تكذیب‌كنندگان [آیات الهی] چگونه بوده است.

[ای پیامبر،] هر اندازه بر هدایت آنان مشتاق باشی [سودی ندارد؛ زیرا] الله کسی را که گمراه نماید، هدایت نخواهد کرد و آنان [هیچ] یاوری ندارند.

[مشرکان] با سخت‌ترین سوگند‌‌‌‌‌‌هایشان به الله سوگند خوردند که: «الله کسی را که می‌میرد برنمی‌انگیزد». آری، این [برانگیختنِ مردگان]، وعده‌ای است که به‌حق بر عهدۀ اوست؛ ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.

[او مردگان را زنده می‌کند] تا سرانجام [حقیقتِ] آنچه را که در آن اختلاف می‌کنند برایشان روشن سازد و تا کسانی ‌که کفر ورزیدند بدانند که دروغگو بوده‌اند.

سخن ما دربارۀ چیزی که آن را اراده کرده‌ایم فقط این است که به آن می‌گوییم: «موجود شو»، پس بی‌درنگ موجود می‌شود.

و کسانی که در [راه] الله ـ پس از آنكه مورد ستم واقع شدندـ هجرت کردند، قطعاً در دنیا [در سرزمین‌ و] مکانی نیکو آنان را جای می‌دهیم؛ و یقیناً پاداش آخرت بزرگ‌تر است‌. اگر [کسانی که از هجرت امتناع کردند، پاداش این کار را] می‌دانستند، [هرگز از هجرت بازنمی‌ماندند].

[مهاجران در راه الله،] کسانی‌ [هستند] که شکیبایی نمودند و بر پروردگار‌شان توکل می‌کنند.

و [ای پیامبر،] ما پیش از تو جز مردانی که به آنان وحی می‌کردیم [کسی را به رسالت] نفرستادیم؛ پس [ای مشرکان،] اگر نمی‌دانید، از اهل ذکر [= دانشمندان اهل کتاب] بپرسید.

[آن پیامبران را] با دلایل روشن و کتاب‌ها[ی آسمانی فرستادیم]؛ و [ما این] قرآن را بر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را که برایشان نازل شده است روشن سازی؛ باشد که [در مفاهیمش] بیندیشند.

آیا کسانی‌ که بداندیشی [و توطئه] کردند، ایمن هستند [از این] که الله [همۀ] آنان را در زمین فروبَرد یا عذاب [الهی] از جایی که نمی‌دانند [به سراغشان] بیاید؟

یا [آنکه] به هنگام رفت و آمدشان [گریبان] آنان را بگیرد؟ پس آنان مانع [رسیدن عذاب] نیستند.

یا [آنکه عذاب الهی] در حالی که [از آن] می‌ترسند گریبانگیرشان شود؟ پس بی‌تردید، پروردگارتان دلسوزِ مهربان است [که در مجازات شما شتاب نمی‌کند].

آیا آنان به چیزهایی [همچون درختان و کوه‌ها] که الله آفریده است نمی‌نگرند که [چگونه با حرکت خورشید و ماه] سایه‌هایشان از راست و چپ می‌گسترد و در حالی برای الله سجده می‌کنند که [در برابر عظمتش] خاکسارند؟

و هر چه در آسمان‌ها و زمین است ـ از جنبندگان و فرشتگان‌ـ [همگی] برای الله سجده می‌آورند و گردنکشی نمی‌کنند.

[فرشتگان] از پروردگار خویش كه [به ذات و غلبه و قدرتش] بالای آنان است مى‌ترسند و آنچه را فرمان داده مى‌شوند انجام می‌دهند.

و الله فرمود: «دو معبود [را براى خود به عبادت] نگیرید. جز این نیست كه [معبود شما] همان الله یکتاست؛ پس تنها از من پروا کنید».

و آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آنِ اوست و عبادت و فرمانبردارى [نیز] همیشه و پیوسته براى اوست. آیا از غیر الله پروا می‌کنید؟

و [ای مردم،] هر نعمتی که دارید، از سوی الله است؛ به علاوه، وقتی گزندی به شما می‌رسد، به پیشگاه او ناله و زاری می‌کنید.

سپس وقتی آن گزند را از شما برطرف ساخت، گروهی از شما به پروردگارشان شرک می‌ورزند.

تا سرانجام به آنچه به آنان داده‌ایم ناسپاسی کنند. پس [چند روزی از نعمت‌های دنیا] برخوردار شوید که به زودی [نتایج کردارتان را] خواهید دانست.

و [مشرکان‌] از آنچه روزی‌شان کرده‌ایم، برای معبودانی که [چیزی] نمی‌دانند سهمی قرار می‌دهند. به الله سوگند که دربارۀ آنچه افترا می‌بستید، قطعاً بازخواست خواهید شد.

و [آنان فرشتگان را] دخترانی برای الله قرار می‌دهند ـ او تعالی منزّه است‌ ـ و آنچه را میل دارند [= پسران] برای خودشان [قرار می‌دهند].

و هر گاه یکی از آنان را به [تولد] دختری بشارت دهند، در حالی ‌که خشمش را فرومی‌خورد، چهره‌اش [از اندوه] تیره می‌شود.

از بدی [و ناراحتیِ] آنچه به او مژده داده‌اند، از قوم [خویش] پنهان می‌شود [و با خود می‌اندیشد که] آیا او را با سرافکندگی نگه دارد یا در خاک پنهانش کند. هان! چه بد داورى مى‌كنند!

صفت زشت [جهل و کفر] براى كسانى است كه به آخرت ایمان ندارند و صفتِ برتر، از آنِ الله است و او شکست‌ناپذیرِ حكیم است.

و اگر الله مردم را به خاطر ظلمشان بازخواست مى‌كرد، جنبنده‌اى روى زمین باقى نمى‌گذاشت؛ ولی [كیفرِ] آنان را تا زمانی معیّن به تأخیر مى‌اندازد؛ و چون اَجَلشان به سر آید، نه ساعتى [از آن‌] تأخیر می‌كنند و نه پیشى می‌گیرند.

و [مشرکان] آنچه را نمی‌پسندند برای الله قرار می‌دهند و زبانشان [چنین] دروغ مى‌سازد كه [رستگاری و] نیكویی از آنِ آنان است. حقا که آتش نصیبشان است و آنان قطعاً در [دوزخ] رها [و فراموش] می‌شوند.

[ای پیامبر،] سوگند به الله كه به سوى امت‌هایی که پیش از تو بودند [نیز پیامبرانی‌] فرستادیم؛ اما شیطان کارهایشان را برایشان آراست؛ از این رو، امروز [نیز‌ دوست و] کارسازشان همو[= شیطان] است و برایشان عذابى دردناک [در پیش] است.

و [ای پیامبر،] این كتاب را بر تو نازل نكردیم مگر برای اینكه [حقیقتِ] آنچه را که [مردم] در آن اختلاف دارند برایشان بیان كنى و هدایت و رحمتى باشد براى گروهی كه ایمان مى‌آورند.

و الله آبی از آسمان فرو فرستاد و با آن، زمین را پس از خزان و خشکی‌اش زنده كرد. قطعاً در این [امر] براى مردمى كه [سخن حق را] می‌شنوند، نشانه‌ای [از قدرت پروردگار] است.

و [ای مردم،] قطعاً در [آفرینش] چهارپایان عبرتى برای شماست: از آنچه در شكمِ آنهاست، از میان غذاهای هضم‌شده و خون، شیرِ خالصی به شما مى‌نوشانیم كه براى نوشندگان گواراست.

و [نیز] از میوه‌های درختان خرما و انگور، هم شراب [مستی‌آور] و هم روزیِ نیکو [و پاکیزه] به دست می‌آورید. بی‌گمان، در این [امر]، برای کسانی که خرد می‌ورزند، نشانه‌ای [از لطف و قدرتِ پروردگار] است.

پروردگارت به زنبور عسل الهام كرد كه: «از کوه‌ها و درختان و از آنچه [مردم‌] بنا می‌کنند [برای خود] خانه‌هایی برگیر.

آنگاه از [شیرۀ] تمام میوه‌ها [و گل‌ها] بخور و راه‌های پروردگارت را فروتنانه طی کن». از شكم آنها شهدی رنگارنگ بیرون مى‌آید كه شفاى مردم در آن است. به راستى، در این [ویژگی و کار زنبور عسل،] براى مردمى كه می‌اندیشند، نشانه‌‌ای [از علم و قدرتِ پروردگار] است.

و الله شما را آفریده است سپس جانتان را می‌گیرد؛ و برخی از شما به فروترین [دوران] عمر [= کُهنسالی] می‌رسد چنان که پس از دانستن [بسیاری چیزها، دیگر] چیزی نمی‌داند [و همه را فراموش می‌کند]. بی‌تردید، الله دانای تواناست‌.

و الله برخی از شما را بر برخی [دیگر] در [نعمت و] روزی برتری داده است؛ ولی کسانی ‌که برتری داده شده‌اند، حاضر نیستند از روزی خود به بردگانشان بدهند، تا همگی در آن [نعمت و دارایی] برابر شوند. [اگر خود از شریک بیزارند، چرا برای الله شریک قرار می‌دهند؟] پس آیا [با این شرک‌ورزی،] نعمت الله را انكار مى‌كنند؟

و الله از [جنس] خودتان همسرانی برای شما قرار داد و از همسرانتان فرزندان و نوادگانی برای شما آفرید و از چیزهای پاكیزه به شما روزى بخشید. پس آیا [باز هم‌] به باطل ایمان می‌آورند و نعمت الله را ناسپاسی می‌کنند؟

و [مشرکان] به جاى الله چیزهایى را عبادت می‌کنند كه مالک هیچ روزى‌ای در آسمان‌ها و زمین برایشان نیستند و توانایی [هیچ کاری] ندارند.

پس براى الله امثال [و شریک‌ها] قائل نشوید. بی‌تردید، الله مى‌داند و شما نمى‌دانید.

الله مثالی زده است: بردۀ مملوکی که قادر به هیچ کاری نیست و [در مقابل،] کسی که از جانب خویش به او روزیِ نیکویی بخشیده‌ایم و او از همان [نعمت‌های الهی] پنهان و آشکار انفاق می‌کند. آیا این دو برابرند؟ [پس شما مشرکان چگونه مالک مطلق را با معبودهای ناتوان یکسان می‌دانید؟] ستایش مخصوص الله است؛ اما بیشتر آنان [حقِ یگانگی‌اش را] نمی‌دانند.

و الله مَثل [دیگری] زده است: دو مرد را [فرض کنید] که یکی از آنها گنگ است و هیچ کاری از وی برنمی‌آید و سربارِ سرور خود می‌باشد، هر کجا او را می‌فرستد، هیچ خیری به همراه نمی‌آورد [و وظایفش را به درستی انجام نمی‌دهد]؛ آیا او با کسی ‌که به عدالت فرمان می‌دهد و خود بر راهی مستقیم قرار دارد برابر است؟ [پس شما مشرکان چگونه قادر مطلق را با مردگان و بُت‌های بی‌احساسِ ناتوان یکسان می‌دانید؟]

[علم] غیب آسمان‌ها و زمین، تنها از آنِ الله است و امرِ [برپاییِ] قیامت، جز [به سرعت‌] یک چشم بر هم زدن نیست؛ یا [حتی] سریع‌تر. بی‌تردید، الله بر هر چیزی تواناست.

[ای مردم،] الله شما را از شکمِ مادرانتان خارج نمود در حالی ‌که هیچ چیز نمی‌دانستید؛ و گوش و چشم و دل [= عقل] برایتان پدید آورد [تا قدرت‌های الهی را درک کنید]؛ باشد که سپاس گزارید.

آیا [مشرکان] پرندگان را ندیده‌اند که در فضای آسمان رام شده‌اند [و] کسی جز الله آنها را [در آن حال‌] نگه نمی‌دارد؟ به راستی، در این [امر‌]، براى مردمى كه ایمان دارند، نشانه‌هایى [از قدرت پروردگار] است.

الله از خانه‌هایتان محلِ سکونت [و آرامش] برای شما قرار داد و از پوست چهارپایان [نیز] خانه‌هایی [= خیمه‌هایی] برایتان قرار داد تا روز کوچ کردن‌ سبکبار باشید و روز اقامتتان [نیز برپایی‌اش آسان باشد]؛ و از پشم و کُرک و مو‌هایشان تا مدتی معیّن اثاث [خانه] و اسباب [و وسایل زندگی، برایتان] فراهم کرد.

الله از آنچه [مانند درختان] آفرید، سایه‌هایی برایتان فراهم آورده است و از کوه‌ها [نیز راه‌ها و] پناهگاه‌هایی برایتان قرار داده است و جامه‌هایى برایتان پدید آورده است كه شما را از [سرما] و گرما نگاه می‌دارد و [زِره‌ها و] تن‌پوشهایی كه در جنگ[های]تان از شما محافظت مى‌کند. او اینچنین نعمتش را بر شما تمام مى‌گردانَد؛ باشد که [در برابرِ توحید] تسلیم شوید [و شرک نورزید].

پس [ای پیامبر،] اگر [مشرکان] روی گرداندند، جز این نیست که وظیفۀ تو [فقط] پیام‌رسانیِ آشکار است.

[آنان] نعمت الله را می‌شناسند؛ اما [باز هم] آن را انکار می‌کنند و بیشتر آنان ناسپاس و کافرند.

و [یاد کن از] روزی‌ که از هر امتی، گواهی [بر آنان] برمی‌انگیزیم؛ آنگاه به کسانی‌ که کفر ورزیدند نه اجازۀ [سخن گفتن] داده می‌شود و نه از آنان خواسته می‌شود که پوزش بخواهند.

و کسانی‌ که ستم کردند، هنگامی ‌که عذاب [آخرت] را می‌بینند؛ نه عذابشان سبک می‌شود و نه مهلت داده می‌شوند.

کسانی كه شرک ورزیدند، وقتی شریكان خود را می‌بینند مى‌گویند: «پروردگارا، اینها بودند آن شریكانى كه ما به جاى تو مى‌خواندیم» و[لى شریكان‌،] سخنِ آنان را [اینگونه] رد مى‌كنند كه: «یقیناً شما دروغگویید».

در آن روز، در برابرِ الله، سرِ تسلیم می‌افكنند و دروغ‌هایی که [دربارۀ شفاعتِ غیر الله] می‌بافتند همه محو و نابود می‌گردد.

کسانی‌ که کفر ورزیدند و [مردم را] از راهِ الله بازداشتند، به [کیفر] آنکه فساد می‌کردند، عذابی بر عذابشان می‌افزاییم.

و روزی [را یاد کن] که از هر امتی، گواهی از خودشان بر آنان می‌گماریم [تا به کفر و ایمانشان گواهی دهد] و تو را [نیز ای محمد،] بر اینان گواه می‌گیریم؛ و ما این کتاب [= قرآن‌] را بر تو نازل کردیم که روشنگرِ همه چیز است و برای مسلمانان، رهنمود و رحمت و بشارت است.‌

در حقیقت، الله [شما را] به عدالت و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‌دهد و از فحشا و زشت‌کاری و سرکشی نهى مى‌كند. او شما را پند مى‌دهد؛ باشد كه پند گیرید.

و چون با الله [یا با مردم] پیمان بستید، به آن وفا كنید؛ و سوگندها[ى خود] را پس از محكم ساختنشان نشكنید، در حالى كه الله را بر [وفاداریِ] خویش گواه قرار داده‌اید. بى‌تردید، الله می‌داند که چه مى‌كنید.

و مانند آن زن [نادانی] نباشید که رشتۀ [پشمی تابیدۀ] خویش را پس از محکم‌بودن از هم باز‌گشود [و گسست؛ پس مبادا] سوگندهاى خود را وسیلۀ فریب یکدیگر قرار دهید [آن هم تنها] به سبب این كه [ثروت و] جمعیت گروهی افزون‌تر از دیگرى است. جز این نیست که الله شما را با این [کار] می‌آزماید و یقیناً روز قیامت، آنچه را که در آن اختلاف می‌کردید، برایتان روشن می‌سازد.

و اگر الله می‌خواست، همۀ شما را یک امت قرار می‌داد؛ ولی [با عدالت خویش] هر کس را که بخواهد گمراه می‌کند و [با فضل خویش] هر کس را که بخواهد هدایت می‌نماید؛ و شما [روز قیامت] قطعاً از آنچه می‌کردید، بازخواست خواهید شد.

و سوگندهایتان را وسیلۀ نیرنگ [و فریبکاری] میان خویش قرار ندهید، تا مبادا [ایمانتان به خطر بیفتد و] گامى پس از استواری‌اش بلغزد و به سزاى آنكه [مردم را] از راه الله بازداشته‌اید، [کیفرِ] ناگواری بچشید و عذابی بزرگ برایتان [در پیش‌] باشد‌.

و پیمان الله را به بهای اندک نفروشید. اگر بدانید، یقیناً آنچه نزد الله است، برایتان بهتر است.

آنچه نزد شماست، پایان می‌پذیرد و[لی] آنچه نزد الله است، باقی [و جاوید] است؛ و قطعاً به كسانى كه شكیبایى كرده‌اند، اجرشان را بر اساس نیکوترین [طاعت و] كارى كه مى‌كردند خواهیم داد.

هر کس ـ مرد یا زن ـ که کار نیک کند و مؤمن باشد، قطعاً او را [در دنیا] به زندگانی پاک و پسندیده‌ای زنده می‌داریم و [در آخرت نیز] بر اساس نیکوترین [طاعت و] كارى كه مى‌كردند، به آنان پاداش می‌دهیم.

پس [ای مؤمن،] هنگامی ‌که قرآن می‌خوانی، از [شرّ] شیطانِ رانده‌شده [از رحمت الهی]، به الله پناه ببر.

بی‌تردید، او بر کسانی ‌که ایمان آورده‌اند و بر پروردگار‌شان توکل می‌کنند [هیچ] تسلطی ندارد.

تسلط او تنها بر کسانی است که او را [دوست و] کارساز خود گرفته‌اند و [همچنین بر] کسانی ‌که به سبب [اغوای] شیطان، [به الله] شرک می‌ورزند.

و هنگامی که [حكمِ] آیه‌اى را جایگزین آیه‌ای [دیگر] می‌کنیم ـ حال آنكه الله به آنچه نازل مى‌كند داناتر است ـ [کافران] مى‌گویند: «[ای محمد،] جز این نیست كه تو دروغ‌بافی». [چنین نیست؛] بلکه بیشتر آنان [از احکام شرع و حمکت الهی چیزی] نمى‌دانند.

بگو: «روح القُدُس [= جبرئیل] آن را از جانب پروردگارت به‌حق نازل کرده است تا کسانی را که ایمان آورده‌اند ثابت‌قدم گرداند و هدایت و بشارتی برای مسلمانان باشد».

و یقیناً می‌دانیم که آنان می‌گویند: «حتماً بشری [این آیات را] به او آموزش می‌دهد». [نه، چنین نیست؛ زیرا] زبان كسى كه [این‌] نسبت را به او مى‌دهند غیرعربى است؛ حال آنکه این [قرآن‌،] به زبان عربىِ روشن [و با بلاغت و فصاحت عالی نازل شده] است.

یقیناً کسانی ‌که به آیات الله ایمان نمی‌آورند، الله آنان را هدایت نمی‌کند و عذاب دردناکی برای آنان [در پیش] است.

[محمد ﷺ دروغگو نیست؛ بلکه] کسانی دروغ می‌بافند که به آیات الله ایمان ندارند و اینان دروغگویان [واقعی] هستند.

هر کس بعد از ایمانش به الله کفر بورزد، [گرفتار عذاب الهی خواهد شد]؛ مگر کسی که [به این کار،] وادار شده باشد و[لی] دلش به ایمان، آرام [و استوار] باشد؛ اما هر کس سینه‌اش را به کفر بگشاید، خشم الله بر آنان است و عذابی سهمگین [در پیش‌] دارند.

این [مجازات،] از آن روست که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح دادند؛ و [نیز] اینکه الله گروه کافران را هدایت نمی‌کند.

اینان کسانی هستند که [بر اثر گناهانشان] الله بر دل‌ها و گوش‌ها و چشمانشان مُهر نهاده است؛ و اینان غافلان [واقعی] هستند.

یقیناً آنان در آخرت زیانکارند.

سپس پروردگارت نسبت به كسانى كه پس از زجر کشیدن [از آزار مشرکان] هجرت كردند سپس به جهاد برخاستند و شکیبایی نمودند، پس از آن [همه سختی‌ها‌] قطعاً آمرزندۀ مهربان است.

[ای پیامبر، یاد کن از] روزى كه هر كس در حالی [به پیشگاه عدل الهی] مى‌آید که [تنها] از خود دفاع مى‌كند؛ و هر كس در برابر آنچه كرده است، بى‌كم‌وكاست پاداش مى‌گیرد و بر آنان ستم نمى‌رود.

و الله شهری [همچون مکه] را مثال می‌زند که امن و آرام بود [و] روزی‌اش از هر سو به آسانی و فراوانی می‌رسید؛ ولی [مردمانش] نسبت به نعمت‌های الهی ناسپاسی نمودند و آنگاه الله [نیز] به سزاى آنچه مرتکب می‌شدند، طعم گرسنگى و ترس را به [اهالی‌] آن چشانید.

و پیامبری از خودشان به سوی آنان آمد، اما او را دروغگو انگاشتند؛ و در حالی ‌که ستمکار [و مشرک] بودند، عذاب [الهی] آنان را فروگرفت.

پس، از آنچه الله روزی‌تان کرده است حلال [و] پاکیزه بخورید و اگر فقط او را عبادت می‌کنید [و شرک نمی‌ورزید]، بر نعمت الهی شکر گزارید.

جز این نیست که [الله] فقط مُردار و خون و گوشت خوک و آنچه را که [هنگام ذبح،] نامِ غیر الله بر آن برده شده است بر شما حرام کرده است؛ اما هر کس [برای حفظ جانش به خوردن آنها] ناچار شود [و] سركش و زیاده‌خواه نباشد، [بر او گناهی نیست؛ چرا که] بی‌تردید، الله آمرزندۀ مهربان است.

و [ای مشرکان،] با دروغی که بر زبانتان جاری می‌شود نگویید: «این حلال است و آن حرام» تا بر الله دروغ بندید. كسانى كه بر الله دروغ مى‌بندند، هرگز رستگار نمى‌شوند.

[نتیجۀ دنیادوستی‌شان] بهره‌ای اندک است و [در آخرت] عذابى دردناک [در پیش] دارند.

و بر یهود آنچه را پیش‌تر بر تو حكایت کردیم حرام نمودیم و ما به آنان ستم نكردیم؛ بلكه آنها خود [بودند که در نتیجۀ نافرمانی،] به خویشتن ستم مى‌كردند.

با وجود این، پروردگارت نسبت به كسانى كه از روى نادانی گناه كردند و سپس از آن [اشتباهات] توبه نمودند و درستكارى كردند، قطعاً پس از آن، آمرزندۀ مهربان است.

بی‌گمان، ابراهیم پیشوایی فروتن در برابر الله [و] حقگرا بود و [هرگز] در زمرۀ مشرکان نبود.

[او] شکرگزارِ نعمت‌های الله بود. [الله] وی را برگزید و به راه راست هدایت نمود.

[ما] در دنیا به او نیکی عطا کردیم و قطعاً او در آخرت [نیز] از شایستگان است.

سپس [ای پیامبر،] به تو وحی کردیم که از آیین ابراهیم پیروی کن که حقگرا بود و [هرگز] در زمرۀ مشرکان نبود.

[وجوبِ بزرگداشتِ روزهای] شنبه، تنها بر کسانی‌ قرار داده شد که در آن اختلاف کردند؛ و قطعاً پروردگارت روز قیامت، در مورد آنچه اختلاف می‌کردند، میان آنان داوری خواهد کرد.

[ای پیامبر، مردم را] با حکمت و پند نیکو به راه پروردگارت دعوت نما و با روشی که نیکو‌تر است با آنان [بحث و] مناظره کن. بی‌تردید، پروردگارت به [حال] کسی‌ که از راه او گمراه می‌شود دانا‌تر است و او به [حال] هدایت‌یافتگان [نیز] دانا‌تر است.

و اگر [شما مؤمنان] خواستید [دشمنانتان را] مجازات کنید، چنان مجازات کنید که [آنان] شما را مجازات کرده‌اند؛ و اگر [خویشتنداری و‌] شکیبایی کنید، [بدانید که] قطعاً این [کار] برای شکیبایان بهتر است‌.

و [ای پیامبر،] صبر پیشه کن و صبر تو جز به [یاری و] توفیق الله نیست؛ و بر آنان [= کافران] اندوه مخور و از نیرنگی که می‌ورزند دلتنگ مباش‌.

بی‌تردید، الله با كسانى است كه پرهیزگاری کردند و كسانى كه نیكوكارند.